‘Welkom in het onderwijs, dit jaar volgen we déze trend…’
Het krakend cellofaan dat het onderwijs beschermt? Dat ben jij!
Geschreven door Maykel Kicken, Docent MBO en werkzaam voor Doorloopjes.
Ongeveer acht jaar geleden wist ik het zeker: ik stapte vol goede moed het onderwijs in. En dat was een goede keuze. Heerlijk om dagelijks met leren bezig te zijn, écht ‘met mensen’ en te bouwen aan vertrouwd voelende groepen. Veiligheid in de groep, leerrendement, handige inrichting van mijn lokaal. Ik voelde mij als een vis in het water. En dat was maar goed ook, want uitdagend was het zeker. Ik had alle energie en motivatie hard nodig. Waar ik mij als overstapper vanuit een heel andere sector enorm over verbaasde, was de mate waarin we in het onderwijs telkens weer een andere kant op rennen. ‘Benieuwd waar dit nu weer over gaat, we moeten telkens weer iets anders…’ verzuchtte een collega eens onderweg naar een ‘aftrapbijeenkomst’. En inderdaad, de trends en hypes vlogen mij om de oren.
Meld je aan voor de eerste DigiDate op 10 oktober om 15:30 of 19:00
Dat onderwijs van groot belang is zijn we volgens mij allemaal met elkaar eens. De kinderen en jongeren van nu vormen de samenleving van later. Dan kunnen we maar beter zorgen dat iedereen een eerlijke kans en goede basis mee krijgt. Je zou daarom denken dat er een soort beschermlaag over het onderwijs heen ligt. Van dat krakend cellofaan om het zo goed mogelijk te beschermen, om er heel zuinig op te zijn. Maar in plaats daarvan volgen de trends elkaar in rap tempo op, bemoeit iederéén zich met het onderwijs en wil elke zichzelf respecterende organisatie iets van ons. Waarom is er in het onderwijs niet elke week een EHBO-les? Méér muziek in de klas! Minstens twee uur per week verkeersles en als het even kan ook mindfulnes, iets met infra, week van de groenten en Paarse Vrijdag.
En ook: didactische trends
Begrijp mij niet verkeerd. Ik vind muziek leuk en belangrijk, hoop bij een ongelukje dat er iemand in de buurt is met verstand van EHBO en vertrouw natuurlijk op gezonde, uitgeruste en kundige verkeersgebruikers. En dus snap ik wel dat we dit allemaal in het onderwijs willen. Maar naast deze wat algemene thema’s, zag ik ook de ene na de andere didactische hype. Toen ik stage liep moest en zou ik met EDI aan de slag gaan en eenmaal aan het werk werd mij gevraagd om checkrondjes te lopen (ook dit hoorde bij een visie en ook die had een bepaalde afkorting). Bij wereldorientatie gooiden we alles overhoop en gingen we volgens weer een andere methode aan de slag. Het duizelde mij al vrij snel. Ik pakte veel aan en was nieuwsgierig naar alles. Naar mijn idee ontbrak één ding bij al die aanpakken.
Waar is de leerkracht?
Onderwijs verzorgen is naar mijn mening een enorm persoonlijk beroep. Je bent echt je eigen instrument. Jouw houding, aanpak en ook humeur bepalen voor een flink deel het verloop van de les. Samen met je collega’s sleutel je wel eens aan je lessen en zo nu en dan krijg je (hopelijk) een frisse blik van buiten als een collega, of iemand anders, eens mee komt kijken. Ik zou durven te stellen dat het (als het goed is) niet zozeer een eenzaam beroep, maar wel een persoonlijk beroep is. En juist dat persoonlijke mis ik in heel veel hypes en trends. Ze roepen voor mijn gevoel ‘Ga dit doen!’, terwijl aanspreken op de denkkracht van de leerkracht zelf ontbreekt. Terwijl daar juist de sleutel ligt. Zelf nadenken, zelf (tot op zekere hoogte) sleutelen aan wat er bewezen werkt zodat het ook voor jou en je groep werkt. Niet roepen dat er echt iets in je gereedschapskistje bij moet maar vanuit een gedeeld doel uitnodigen om na te denken of het misschien iets zou kunnen zijn.
Verliefd op Doorloopjes
Mede hierom ben ik zo verliefd op Doorloopjes. Jazeker, ook een Doorloopje roept in zekere zin ‘Zo moet het’ of toch in ieder geval ‘Dit is bewezen, het werkt’. Maar veel meer nog dan een keurslijf zijn Doorloopjes een inspiratiebron en startpunt voor een gesprek over goed onderwijs. Een checklijstje dat je langs kunt gaan: ‘Doe ik al, zou ik meer kunnen doen’. Een leerkracht wordt uitgenodigd om zelf na te denken, zich stap voor stap een Doorloopje eigen te maken en er aan te sleutelen tot het werkt. En in die kleine acties schuilt het succes. Voortdurend kleine stapjes blijven zetten zodat je zelf aangehaakt blijft en je leerlingen kunnen vertrouwen op jouw koersvastheid. Geen geroeptoeter over de nieuwste trend die inspeelt op het FOMO-gevoel, maar aanspreken op de eigen persoonlijke professionaliteit en ondersteunen bij het inzetten daarvan. Love it.
Ik vind het dan ook echt fantastisch dat Eddy Erkelens en Basten Berg de eerste Doorloopjes-DigiDate van dit schooljaar verzorgen. Ze gaan in op het vertrouwen op jezelf, op het eventueel een plekje geven van trends en hypes binnen jouw aanpak. En vast ook op het negeren ervan als iets niet bij jou of je situatie past. De Doorloopjes die zij gaan bespreken (zie afbeelding) passen precies in dit straatje. Zo wordt jij, als het cellofaan dat onderwijs beschermt, weer wat sterker in je aanpak. En dat maakt de lessen voor de leerlingen beter. Daar doen we het voor.
Kijk eens naar het PASAAN concept:
Hier zijn de vijf stappen van het PASAAN-proces:
- Proberen: Gebruik één Doorloopje per keer en pas het toe in jouw context.
- Aanpassen: Voeg details toe aan de stappen om ze relevanter te maken voor jouw vakinhoud.
- Sleutelen: Pas het Doorloopje aan zodat het beter bij je past, bijvoorbeeld door de volgorde te veranderen.
- Aantal keer oefenen: Breng je aangepaste Doorloopje in de praktijk en evalueer regelmatig.
- Nabespreken: Evalueer de effectiviteit van de strategie op basis van de invloed op het leerproces van de leerlingen.