Feedback is het verbeteren voor  van leerlingen

Geschreven door Rianne Neering; Auteur Nieuwe Onderwijsruimte, Expertcoach bij Stichting leerKRACHT, Trainer bij Toetsrevolutie

Ik vind het leuk als leerlingen mij omschrijven als een leuke (en het liefst ook een goede) leraar. In de eerste jaren dat ik lesgaf, wilde ik graag aardig gevonden worden. Al gauw leerde ik, door schade en schande, dat ‘aardig’ zijn niet hetzelfde is als meebewegen met de leerlingen. Een aardige leraar geeft leerlingen grenzen. Dat voelde in het begin gek en tegenstrijdig. Maar omdat chaos in de klas ook geen pretje is, leerde ik dat toch te doen. Aardig gevonden worden gaat veel gemakkelijker als er wel grenzen zijn in jouw lessen, merkte ik.

Toch bleven leerlingen weleens ontevreden over mij als leraar. Dat waren momenten waar ik een dubbel gevoel aan overhield. Die ontevredenheid ontstond met name op het moment dat leerlingen feedback wilden op hun product of schoolwerk. Wat ze wilden was namelijk dat ik hun hele product zou voorzien van commentaar. Wat ik deed was ze terugsturen met de opdracht om na te denken over de vraag op welke onderdelen ze feedback wilden of over welke onderdelen ze precies onzeker waren: de opbouw, een bepaald inhoudelijk deel, de vraagstelling etc. In plaats van heel veel werk voor mij, werd het meer werk voor de leerlingen. Een goede reden om ontevreden te zijn natuurlijk.

Ik bleef op deze manier omgaan met feedbackvragen van leerlingen. Pas toen ik hoorde over transformatieve feedback begreep ik dat ik wel degelijk altijd het juiste had gedaan. Natuurlijk kon het nog beter, door leerlingen meer mee te nemen in het bijbrengen van kwaliteitsbesef  bijvoorbeeld. Maar wat ik in ieder geval niet deed was leerlingen de mogelijkheid geven om na mijn feedback op ‘accept all’ te klikken, zodat ze er vervolgens niets van hadden geleerd. Mijn feedback was dus vooral bedoeld om leerlingen in staat te stellen zelfstandig hun werk te doen.

Feedback om vooruit te helpen

Hoe kan jij zelf aan de slag met het geven van gerichte feedback?
Daarvoor is het Doorloopje ‘feedback om vooruit te helpen’ heel geschikt. Hieronder staan de stappen van dit Doorloopje uitgeschreven. Bepaal eens voor jezelf welke stappen je al zet en welke nog niet. Hoe kun je de stappen die je nog niet zet in je les opnemen? En wat is dan het gewenste effect?

Op deze pagina staat een handig formulier waarmee je je les kan voorbereiden door de stappen + gewenst effect te noteren.

Stap 1 – Vooruit

Essentieel is dat feedbackprocessen georganiseerd worden tijdens het leerproces, zodat leerlingen in staat zijn hun werk meteen te verbeteren. Je kunt bijvoorbeeld klassikaal twee anonieme voorbeelden laten zien en leerlingen laten nadenken welke beter aan de vooraf opgestelde criteria voldoet en waarom. Na het gesprek vergelijken zij hun eigen werk met de voorbeelden en brengen verbeteringen aan.

Stap 2 – Motiveer

Feedback specifiek maken werkt motiverend. Dat geldt zowel voor positieve als voor opbouwende feedback. Natuurlijk helpt het enorm om te horen wat je al goed hebt gedaan. Zeg dan niet ‘Goed zo!’. Maar vertel de leerling dat zij een goed schrijfplan heeft gemaakt, omdat ze bijvoorbeeld bij elk onderwerp een pakkende beginzin heeft bedacht.

Stap 3 – zorg of zet aan

Feedback roept reacties op. Als je wil dat leerlingen jouw feedback serieus nemen en er ook nog mee aan de slag gaan, dan zul je als leraar daarom je feedback moeten afstemmen op je leerlingen. De relatie die je hebt met leerlingen en hoe goed je ze kent, wordt dan belangrijk. Past het beter om de feedback goed in te leiden of heeft een leerling een flinke zet nodig? Je pedagogisch tact wordt hier op de proef gesteld.

Stap 4 – geen tomtom

Hoe zorg je dat je geen wandelende tomtom wordt die continue aanwijzingen geeft? Net zoals ik in de inleiding vertelde over ‘accept all’ zorgt het geven van aanwijzingen er nog niet voor dat de zelfstandigheid van leerlingen toeneemt en dat ze ergens beter in worden. Gebruik procesvragen om leerlingen aan het denken te zetten. Of geef feedback door te zeggen: “Er staan nog twee spelfouten in de laatste zin.” Laat de leerling zelf op zoek gaan.

Stap 5 – verminder

Probeer de meer specifieke feedback van jou als leraar af te bouwen en begeleid leerlingen steeds meer richting zelfregulatie. Dit kun je doen door leerlingen aan de hand van voorbeelden, succescriteria of uitgewerkte antwoorden zelf te laten nadenken over hun eigen werk; wat gaat al goed en wat kunnen ze nog verbeteren.

Vinden leerlingen deze manier van feedback krijgen altijd leuk? Nee. Het kan zijn dat ze daar in het begin commentaar op hebben. Jij bent immers voor hun de expert.

Houd moed, houd vol, uiteindelijk worden leerlingen er beter van!

Wil je meer horen over het geven van feedback aan je leerlingen? Volg dan ons gratis webinar Bevragen en Feedback op 9 februari.

Doorloopje Feedback om vooruit te helpen. Klik om te vergroten.